Ένας λαός δεν έχει μέλλον άν κοπεί από τις ρίζες του και οι ρίζες του είναι η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα.
Γι'αυτό γράψτε ότι γνωρίζετε για παλαιά ήθη και έθιμα προκειμένου να διατηρηθεί η παραδοσή μας ζωντανή.
________________________________________________________________________
Η νυφιάτικη και γιορτινή φορεσιά αποτελείται από:
1.βαρύ λινό πουκάμισο με μαύρα μακριά κρόσσια και κέντημα στο ποδόγυρο και στα μανίκια
2. άσπρο πολύπτυχο βαμβακερό φουστάνι στολισμένο στο ποδόγυρο με πολύχρωμα γαϊτάνια
3. αμάνικο ολοκέντητο μικρό γιλέκο
4. βελούδινα μπορντό μανίκια (καβαδομάνικα)
5. χρυσοκεντημένα μανικούλια
6. χρυσοκεντημένη τσόχινη ποδιά
7. μαύρο μαντήλι με πολύχρωμα κεντήματα ή χρυσοκεντημένο στην άκρη
Στο κεφάλι, στο στήθος, στη μέση και στην ποδιά η ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ φορά πολλά κοσμήματα, κυρίως αλυσίδες με νομίσματα. Ο κεφαλόδεσμός της σχηματίζεται με πρόσθετες κοτσίδες,το μπουμπάρι .
Ένας από τους κυριότερους χορούς της Θεσσαλίας, που χορεύεται όμως και σε άλλες περιοχές είναι η ΣΒΑΡΝΙΑΡΑ-ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ. Είναι χορός που αντιπροσωπεύει ένα κομμάτι των πεδινών των νομών Τρικάλων-Καρδίτσας, αλλά αγαπήθηκε και υιοθετήθηκε και από άλλες ομάδες ανθρώπων. Είναι στρωτός στα δυο με βήματα σβαρνιστα γι αυτό και η ονομασία. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν κύκλο ανοιχτό με μέτωπο προς το κέντρο. Η λαβή είναι του Καλαματιανού. Ο χορός αποτελείται από τρία χορευτικά μοτίβα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετικό αριθμό βημάτων που εκτελούνται σε ισόχρονο κανονικό ρυθμό.
1Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί πόδι δεξιά
2: Το αριστερό πόδι δεξιά
3: Το δεξιό πόδι δεξιά με τα δάκτυλα προς το κέντρο
4: Το αριστερό σε προεκβολή, ελαφρά στα δάκτυλα
5: Το αριστερό πόδι ενώνεται πίσω σε προσοχή με το δεξιό. Μέτωπο προς το κέντρο.
6: Το δεξί σε προεκβολή πίσω, ελαφρά στα δάκτυλα.
7: Το δεξί σε προεκβολή εμπρός ελαφρά στα δάκτυλα.
8: Όπως το 6
2Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί βήμα δεξιά, λίγο πίσω και με τα δάκτυλα προς το κέντρο
2: Το αριστερό μισό βήμα δεξιά, με τη φτέρνα μπροστά από τα δάχτυλα του δεξιού και τα δάχτυλα προς το κέντρο.
Τα βήματα αυτά, που είναι τα ίδια με του «Ρόβα», επαναλαμβάνονται συνολικά τέσσερις φορές.
3Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί σε προεκβολή εμπρός ελαφρά στα δάκτυλα.
2: Αναπήδηση στο αριστερό και άρση του δεξιού, μπροστά, λυγισμένου.
3: Το δεξί έρχεται και πατά αριστερά, σταυρωτά, μπροστά από το αριστερό.
4: Το αριστερό πόδι κοντά στη φτέρνα του δεξιού, ελαφρά στα δάχτυλα.
5: Το αριστερό σε προεκβολή προς το κέντρο, ελαφρά στα δάχτυλα.
6: Αναπήδηση στο δεξί με άρση του αριστερού, μπροστά λυγισμένου.
7: Το αριστερό πόδι έρχεται και πατά δεξιά, σταυρωτά μπροστά από το δεξί.
8: Το δεξί κοντά στο αριστερό στην προσοχή.
Είναι ο ίδιος χορός η σβαρνιάρα με την καραγκούνα που συναντιέται με διάφορα τραγούδια. Ο ρυθμός του είναι τετράσημος.
Το γνωστότερο τραγούδι που το συνοδεύει είναι η «ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ»:
«Άιντε Καραγκού- ούνα Καραγκούνα
Άιντε με σαγιά, –
σαγιά και με σεγκούνια
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Την προκοπη σ’ την είδα
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Καν’α καλό δεν είδα
Άιντε πέρασε ένα καλοκαίρι
Άιντε και δεν μου –
δε μου ‘στειλες χαμπέρι
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Στο μπαλκονάκι σ’ είδα
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Σε γέλασα σε πήρα
Άιντε τι χαμπέ- χαμπέρι να σου στείλω,
Άιντε που ‘πιασες
καινούργιο φίλο.
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Στο παραθύρι σ’είδα.
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Καν’α καλό δεν είδα.»
Γι'αυτό γράψτε ότι γνωρίζετε για παλαιά ήθη και έθιμα προκειμένου να διατηρηθεί η παραδοσή μας ζωντανή.
________________________________________________________________________
H φορεσιά της ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑΣ παρουσιάζει μια πρωτοφανή ποικιλία και διακρίνεται σε επίσημη καλοκαιρινή, επίσημη χειμωνιάτικη, σε καθημερινή και νυφιάτικη.
Η νυφιάτικη και γιορτινή φορεσιά αποτελείται από:
1.βαρύ λινό πουκάμισο με μαύρα μακριά κρόσσια και κέντημα στο ποδόγυρο και στα μανίκια
2. άσπρο πολύπτυχο βαμβακερό φουστάνι στολισμένο στο ποδόγυρο με πολύχρωμα γαϊτάνια
3. αμάνικο ολοκέντητο μικρό γιλέκο
4. βελούδινα μπορντό μανίκια (καβαδομάνικα)
5. χρυσοκεντημένα μανικούλια
6. χρυσοκεντημένη τσόχινη ποδιά
7. μαύρο μαντήλι με πολύχρωμα κεντήματα ή χρυσοκεντημένο στην άκρη
Στο κεφάλι, στο στήθος, στη μέση και στην ποδιά η ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ φορά πολλά κοσμήματα, κυρίως αλυσίδες με νομίσματα. Ο κεφαλόδεσμός της σχηματίζεται με πρόσθετες κοτσίδες,το μπουμπάρι .
Ένας από τους κυριότερους χορούς της Θεσσαλίας, που χορεύεται όμως και σε άλλες περιοχές είναι η ΣΒΑΡΝΙΑΡΑ-ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ. Είναι χορός που αντιπροσωπεύει ένα κομμάτι των πεδινών των νομών Τρικάλων-Καρδίτσας, αλλά αγαπήθηκε και υιοθετήθηκε και από άλλες ομάδες ανθρώπων. Είναι στρωτός στα δυο με βήματα σβαρνιστα γι αυτό και η ονομασία. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν κύκλο ανοιχτό με μέτωπο προς το κέντρο. Η λαβή είναι του Καλαματιανού. Ο χορός αποτελείται από τρία χορευτικά μοτίβα, καθένα από τα οποία έχει διαφορετικό αριθμό βημάτων που εκτελούνται σε ισόχρονο κανονικό ρυθμό.
1Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί πόδι δεξιά
2: Το αριστερό πόδι δεξιά
3: Το δεξιό πόδι δεξιά με τα δάκτυλα προς το κέντρο
4: Το αριστερό σε προεκβολή, ελαφρά στα δάκτυλα
5: Το αριστερό πόδι ενώνεται πίσω σε προσοχή με το δεξιό. Μέτωπο προς το κέντρο.
6: Το δεξί σε προεκβολή πίσω, ελαφρά στα δάκτυλα.
7: Το δεξί σε προεκβολή εμπρός ελαφρά στα δάκτυλα.
8: Όπως το 6
2Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί βήμα δεξιά, λίγο πίσω και με τα δάκτυλα προς το κέντρο
2: Το αριστερό μισό βήμα δεξιά, με τη φτέρνα μπροστά από τα δάχτυλα του δεξιού και τα δάχτυλα προς το κέντρο.
Τα βήματα αυτά, που είναι τα ίδια με του «Ρόβα», επαναλαμβάνονται συνολικά τέσσερις φορές.
3Ο ΜΟΤΙΒΟ
1: Το δεξί σε προεκβολή εμπρός ελαφρά στα δάκτυλα.
2: Αναπήδηση στο αριστερό και άρση του δεξιού, μπροστά, λυγισμένου.
3: Το δεξί έρχεται και πατά αριστερά, σταυρωτά, μπροστά από το αριστερό.
4: Το αριστερό πόδι κοντά στη φτέρνα του δεξιού, ελαφρά στα δάχτυλα.
5: Το αριστερό σε προεκβολή προς το κέντρο, ελαφρά στα δάχτυλα.
6: Αναπήδηση στο δεξί με άρση του αριστερού, μπροστά λυγισμένου.
7: Το αριστερό πόδι έρχεται και πατά δεξιά, σταυρωτά μπροστά από το δεξί.
8: Το δεξί κοντά στο αριστερό στην προσοχή.
Είναι ο ίδιος χορός η σβαρνιάρα με την καραγκούνα που συναντιέται με διάφορα τραγούδια. Ο ρυθμός του είναι τετράσημος.
Το γνωστότερο τραγούδι που το συνοδεύει είναι η «ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ»:
«Άιντε Καραγκού- ούνα Καραγκούνα
Άιντε με σαγιά, –
σαγιά και με σεγκούνια
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Την προκοπη σ’ την είδα
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Καν’α καλό δεν είδα
Άιντε πέρασε ένα καλοκαίρι
Άιντε και δεν μου –
δε μου ‘στειλες χαμπέρι
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Στο μπαλκονάκι σ’ είδα
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Σε γέλασα σε πήρα
Άιντε τι χαμπέ- χαμπέρι να σου στείλω,
Άιντε που ‘πιασες
καινούργιο φίλο.
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Στο παραθύρι σ’είδα.
Κι αμ πως ’δα, κι αμ τι ’δα,
Καν’α καλό δεν είδα.»
Ρουγκάτσια και σεργιάνι
ReplyDeleteΧαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσαν να θεωρηθούν τα Ρουγκάτσια, παμπάλαιο έθιμο του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων με το οποίο επιδιώκεται η η αποπομπή των κακών πνευμάτων.
Τα Ρουγκάτσια (Ρουγκατσάρια) αποτελούνταν από ομάδες (10 - 15 μεταμφιεσμένων ατόμων) οι οποίες περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι παίρνοντας την ανάλογη αμοιβή. Μερικά από τα απαραίτητα μέλη του κάθε ομίλου ήταν ο γαμπρός, η νύφη (νέος μεταμφιεσμένος), ο παπάς, ο παππούς, ο γιατρός και οι "αρκουδιάρηδες". Εντυπωσιακός είναι ο αριθμός των τραγουδιών με τα οποία οι Ρουγκατσάρηδες συνόδευαν το πέρασμά τους.
Εξίσου ενδιαφέρουσα Καραγκούνικη ιδιαιτερότητα ήταν το σεργιάνι (από το τουρκικό Sergan - seryan = περίπατος, εκδρομή). Πρόκειται για την παρακολούθηση, χάζεμα των χωρών που οι Καραγκούνες χόρευαν κατά τις ημέρες ξεχωριστών εορτών (Φώτα, Πάσχα, κ.α.). Πρέπει βέβαια να επισημανθεί 'οτι κατά τη διάρκεια του Σεργιανιού πραγματοποιούνταν κι άλλες παράλληλες εκδηλώσεις (πάλη, αγώνες), ενώ δεν απουσίαζαν και οι συμφωνίες. γάμων και τα προξενιά μεταξύ των νέων. Εξίσου ενδιαφέρουσα Καραγκούνικη ιδιαιτερότητα ήταν το σεργιάνι (από το τουρκικό Sergan - seryan = περίπατος, εκδρομή). Πρόκειται για την παρακολούθηση, χάζεμα των χωρών που οι Καραγκούνες χόρευαν κατά τις ημέρες ξεχωριστών εορτών (Φώτα, Πάσχα, κ.α.).
Πρέπει βέβαια να επισημανθεί ότι κατά τη διάρκεια του Σεργιανιού πραγματοποιούνταν κι άλλες παράλληλες εκδηλώσεις (πάλη, αγώνες), ενώ δεν απουσίαζαν και οι συμφωνίες. γάμων και τα προξενιά μεταξύ των νέων.
Ο ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ
ReplyDeleteΤα αρραβωνιάσματα κρατούσαν το πολύ για ένα χρόνο. Ύστερα ακολουθούσε ο γάμος, που γινόταν με πανηγυρικό τρόπο.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ:
Την προηγούμενη από τον γάμο Κυριακή οι γονείς, ο γαμπρός και η νύφη αποφάσιζαν να κάνουν "τα στέφανα" και έλεγαν χαρακτηριστικά "κινήσαμε γάμο". Από αυτήν την Κυριακή άρχιζαν οι επιμέρους προετοιμασίες. Φρόντιζαν να ειδοποιηθούν οι κουμπάροι, οι βλάμηδες, ο μάγειρας, τα "όργανα". Επίσης έπρεπε να είναι έτοιμα τα προικιά της νύφης, να ασβεστωθούν και να παλαμιστούν τα σπίτια, να καθαριστούν οι ρούγες, και να καλεστούν οι χωριανοί, οι συγγενείς και οι φίλοι από τ' άλλα χωριά. Το κάλεσμα αναλάμβαναν οι δύο βλάμηδες, που ήταν συνήθως ανύπαντροι φίλοι του γαμπρού.
Από την Τρίτη κιόλας φορούσαν τα καλά τους και κρατώντας μια στολισμένη σβάνα ή κόφα και μια γκλίτσα (κλούτσα) πήγαιναν σε όλα σχεδόν τα σπίτια και δίνοντας στους χωρικούς να πιουν έλεγαν: "Άντε να κοπιάστε στο γάμο του τάδε...". Με τον ίδιο τρόπο καλούσε στο γάμο και η πλευρά της νύφης.
ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ-ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ
Το Σάββατο ήταν όλα έτοιμα. Έφθαναν οι οργανοπαίχτες, οι καλεσμένοι και το γλέντι άρχιζε στα δύο σπίτια, του γαμπρού και της νύφης. Χόρευαν με τη σειρά οι γονείς, ο γαμπρός και η νύφη, οι συγγενείς και στο τέλος, οι καλεσμένοι.
Κατά τα μεσάνυχτα τραπέζωναν. Έπρεπε ασφαλώς να φάνε κατά τη συνήθεια όλοι οι καλεσμένοι. Ο μάγειρας που από το απόγευμα του Σαββάτου έσφαζε μια δύο προβατίνες ή και κριάρι έφτιαχνε τα εντόσθια σούπα, το κρέας με μπλουγούρι και ήταν έτοιμος με το βοηθό του για τη διανομή. Πάνω στα καζάνια δοκίμαζε πρώτα το φαγητό ο νουνός και συγχαίροντας το μάγειρα για τη νοστιμάδα του φαγητού, του έδινε και το σχετικό φιλοδώρημα. Ο μάγειρας μόνο με το φιλοδώρημα άνοιγε τα καζάνια. Το φαγητό των γάμων θεωρούνταν εκείνα τα χρόνια ξεχωριστή λιχουδιά γι’ αυτό και τα αγγειά γρήγορα άδειαζαν.
Η ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
Την Κυριακή που ήταν δεύτερη μέρα γλεντιού και κύρια μέρα του γάμου, μετά την εκκλησία οι καλεσμένοι γέμιζαν πάλι την αυλή των σπιτιών του γαμπρού και της νύφης. Εξάλλου ο γάμος ήταν τότε το μοναδικό μέσο διασκέδασης των κατοίκων του χωριού.
ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ
Ακολουθούσε το ξύρισμα του γαμπρού από τον κουρέα. Μερικές φορές τον ξύριζε με το ξυράφι ανάποδα και τον συνόδευαν οι οργανοπαίχτες.
Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ
Ο γαμπρός φορούσε στα παλιά χρόνια φουστανέλα, τσαρούχια και δύο σιρίτια (σχοινιά σταυρωτά) ένα μπλε και ένα κόκκινο. Φουστανέλα φορούσαν επίσης οι βλάμηδες.
Αντίθετα η ενδυμασία της νύφης ήταν πολλαπλή και πολυέξοδη. Σε μια κάμαρα του σπιτιού της, και ενώ ο χορός στην αυλή συνεχιζόταν με κέφι και μικρομαλώματα, ειδικευμένες στο νυφικό ντύσιμο γυναίκες, φίλες ή συγγενείς της νύφης, την στόλιζαν. Την ώρα που την χτένιζαν και την άλλαζαν τραγουδούσαν.
Κατόπιν έφθανε στο σπίτι της νύφης ένα καινούργιο κάρο με μαντιλωμένα γερά άλογα για τη μεταφορά της προίκας. Στο λαιμό των αλόγων κρεμούσαν συνήθως και κλικάνια (Κουδουνάκια), για να προκαλούν εντύπωση. Τα προικιά τα φρουρούσαν οι φίλες της νύφης και για να τα δώσουν, έπαιρναν φιλοδώρημα από τους βλάμηδες ή από τους φίλους του γαμπρού.
Η κάθε φορεσιά του κάθε λαού,προέρχεται από τα σύμβολα του πολιτισμού του, τα σύμβολα χρώματα στης παραδοσιακές φορεσιές του κάθε λαού, προέρχονται από τα σύμβολα χρώματα του φλαμπουρο σημαία του κάθε λαού, ο ρυθμός μουσικής Και τα βήματα χορού του κάθε λαού προέρχονται από τα σύμβολα του κάθε λαού, δε μπορεί να φέρεις διαφορετικά σύμβολα πολιτισμού και να παρουσιάζεις διαφορετικό πολιτισμό , δηλαδή να λές καραγκουνηδες και να μην παρουσιάζεται ο πολιτισμός τούς, από πού προέρχονται φλαμπουρο σημαία, φορεσιά, ρυθμό μουσικής βημάτων κτλ, πχ ,το άσμα η καραγκουνα φέρει το πρώτο χορευτή άραγες ποιός πολιτισμός χορεύει ο πρώτος χορευτής ,η δεν γνωρίζουν το πολιτισμό τους, η είναι κάποιοι άλλοι και αντιγράφουν άλλους, δεν εξηγείται διαφορετικά μόνο τα σύμβολα τους θα πουν την αλήθεια ποιοί είναι
ReplyDelete